тэр л хүнийг

хүлээхгүй байж чадахгүй
тийм л дотно сэтгэл
хайрлахгүй байхын аргагүй
тийм л ариун учирлаар
чамтай би учирсан
харах тусам ганцхан минийх гэж
хагацаж чадамгүй сэтгэлээр
зүрхэнд минь сийлсэн
тэр л хүнээс холдохыг би хүсэхгүй
хайртай гэж хэлж чадаагүй хэрнээ
харамлаж түүнийгээ би харддаг
сэтгэлээ илчилж чадаагүй хэрнээ
сэм сэмхэн би ганцхан түүнийг л үгүйлдэг

,,,

нүүдлийн шувуудын араас
нулимсаа бүү унагаарай
чамайг гэсэн харцанд минь
хэзээ ч бүү эргэлзээрэй
чи минь ганцхан минийх гэж
чимээгүй би зүрхэндээ шивнэдэг ч
ганцхан чиний л хайрыг
бусадтай  хуваалцахыг
би хүсэхгүй

дахин нэг шөнө

Дахин нэг нойргүй шөнийг
ганцаараа би үдлээ
ганцхан чамайгаа бодсоор байгаад
нойр минь хулжиж хонолоо хайрт минь...

миний амраг

халуун залуу насны минь дундуур
харваад өнгөрсөн миний ганц од
өдөр бүр чамдаа би дурладаг
өнө мөнхөд хайрлахыг бас хүсдэг
чи минь миний цорын ганц хайр
чин сэтгэлийн минь нандин чавхдас
үдэш бүр хүлээж суудаг гал халуун сэтгэл
үргэлж хамт байхыг хүсдэг
миний цорын ганц амраг

хэлдэг байж...

сэрээд хархад өвөл болчихож
сайхан тэр минь хэдийнэ явчихаж
шаргал намрын дурлал юм чи
шинэсэн хацрын үнсэлт юм чи

одоо бодход хэлдэг байждээ би
омголон танхил чамдаа учирладаг байж
хайртай гэдэг ганц үг
хэзээ цээжнээс минь гарах юм болдоо

Араас нь

инэд нь хүртэл цаанаа л нэг учиртай
энэ л залууг ажжээ суухад
эрхэлж тоглоод зүггүйтэж байгаа нь
эгээ л нэг жаахан хөвгүүн шиг

тойрч гараад эргэж харалгүй явхад нь
аньсганд минь хурсан нулимс аягаа давдаг ч
эрхэлж инээлгүй зөрөөд одход нь
энэхэн биенд минь гуниг хурдаг

над дээр ирээд хоёр үг солихыг нь
хором бүр би хүлээдэг ч гэсэн
хүний сайнтай учрахсан гэх хүсэл минь
түүнийг өөрөөсөө түлхэж орхидог

намайг тэр анзаардаггүй ч гэлээ
араас нь би харахгүй байж чаддаггүй
насаараа ямар түүнтэй ханьлах бишдээ би
нэг л удаа дэргэд нь суухыг хүссэн юм

согтъё

хоёр хундага дарсанд би согтъё
хөл гуйвж толгой эргэх
бодол мансуурч, нойр хулжтал
би согтъё
улаан дарсны халуухан амтаар
ягаахан уруулаа би чимээд
хажууд чинь очиж
хайрын дуу дуулахдаа
халамцуу бус хайртай бүсгүй чинь болъё
согтъё
хоёр хундага дарсанд би согтъё

эрх охин

би эмээгийн эрх охин
хацраа өгч үнсүүлэх дуртай
атган дахь чихрэнд нь горьддог
би эмээгийн эрх охин
өдөр болгон үгүйлэн санадаг
эргэж гүйгээд энгэрт нь эрхэлмээр санагддаг
ээрч түгдрээд дэргэдээс нь салдаггүй
би эмээгийн эрх охин
хормойд нь зүүгдэж өссөн
хоёр алхмын газар тэврүүлж явсан
би эмээгийн эрх охин

хажууд минь ирээд суусанд баярллаа
харц чинь их дулаахан юм
гараас минь атгаад алхсанд баярллаа
сэтгэл чинь их дулаахан юм
энэ л үл таних залуу
хэзээнээс ч юм миний бодлыг хөгжөөх болсон
тэр л дүрийг нь мэдэхгүй залууг
хэзээнээс эхэлж санагалзсанаа би мэдэхгүй
би хайртай
дүрийг нь мэдэхгүй энэ л залууд
зүрхийг нь сонсоогүй энэ л хүнийг
сэтгэлийнхээ гүнээс би хайрлана

би энэ намрыг
олон ч сар хүлээсэн
хэн нэгнийгнаддээр дагуулж ирэх энэ намрыг
би зөндөө их хүлээсэн
ганцаараа ирээгүй энэ намар
ганцхан над дээр түүнийг минь авчирсан ч
хайрын шүлэг дахин бичих гэж
энэ л намрыг би олон сар хүлээсэн
сэтгэл минь цаанаа л нэг гунигтай
шөнөжин нойр хулжин хөрвөөж хоноход
өөрийг нь бодоод шархалж байгаа зүрхийг минь
өнөөдөр ч тэр анзаараагүй
харцаараа би түүндээ сэтгэлийн үгээ хэлдэг ч
харж амжаагүй ээ тэр миний сэтгэлийг
үгээрээ би түүндээ хайраа илчилсэн ч
сонсож амжаагүй ээ тэр миний хайрыг

тэр минь

тэр минь хичнээн сайхан гээч

бодлоос огт салдаггүй миний ханхүү

тэр минь хичнээн ухаантай гээч

өдөр бүр намайг баясгах цорын ганц хайр

намайг сонсчихвий гэж

хайртынхаа нэрийг би аажуухан шивнэдэг

миний сэтгэлийг мэдчихвий гэсэндээ

түүнийхээ араас би сэмхэн ширтдэг

хайрт минь
хаврын цэцэгтэй хамт дэлбээлсэн
яргуй минь
чинийхээ дэргэд үүрд жаргаж
чин хайрыг чинь шүтэж амьдаръя
хонгор минь
хорвоод тулах хос багана минь
энэ л ертөнцөд чамтайгаа л ханилж
насан туршдаа хайрлаж амьдаръя

yvlaa gedgiig chn duulaad bi
zondoo ih guniglasan
yagaad ch uldej chadahguy gedgiig chn medeed bi
ymar ih hairtaigaa oilgoson
uldeech, derged mn bgaach gj helehiig hussen ch
ali hediin hojimdson bsan
chamg yvchihaar bi...

чамдаа би хайртай

чамдаа би хайртай
өдөр бүр зүрхийг минь догдлуулж
харцаараа намайг гижигддэг
үнэнч хайрын эзэн тэнгэр
чамдаа би хайртай
бодлоос огт салдаггүй
бундан зүрхний минь ганц од
сэтгэлээс огт гардаггүй
сиймхэн зүрхний минь ганц нар
чамдаа би хайртай
хайраа илчлээгүй тэр хоног өдрүүд
түгшүүрийн дохио мэт надад санагдаж
өдөр бүр чамайг хайрлах тэр хором бүр
үнэн сэтгэлийн аз жаргал минь байдаг
чамдаа би хайртай

chamdaa...

hairiigaa daguulaad irehed chn
hichneen ih nulims
zurhruu mn urssaniig
hen negniig uguilj bhad chn
derged chn ochhiig hicheen ih husseniig
chi medehguy
chinii nudruu shirthed
bi ooriin erhguy omno chn sohordog
chinii tuhai bodhod
bi ene ertontsoos alslagddag
chi nadad
tiim l nandin, buhniig ogch chadah negen...

hartsaaraa chi namg uyraasan ch
hairaaraa chi namg ezemdeeguy
zurheeree chi busdiig hairlasan ch
zowhan namg end l geesen

itgeleerei bi chamg huleesen ch
ireh odriig chn medeeguy hotsorson
zurheeree bi chamg hairlasan ch
zuudendee chamt uulzaj bgaaguy

setgel zurh chn busdad bdag ch
semhen namg boddog bolow uu
nud duuren hair chn busdad bdag ch
neg ch odor namg sanasan bolow uu...

...

sar oird er garsanguy
salhinii chimee ch sonsogdsonguy
namriin nawchnii ehuun uner
namg harin dogdluulaad bna
ene l buhnees bi
ongorson amidralaa durshad
chi l harin gantsaaraa
ter l bulaandaa shigdeestei
horwoo ertontsiig argadan bj
chinii derged say l irehed
oroh haalga, ongoih nuhnii
ali ni ch nadad oldsonguy...
bi chamd hurch chadahguy bna

heldeg ch bolosoi...

hairtai geed heldeg ch boloosoi
garaas n atgaad alhahsan
hairt mn gd duuddag ch boloosoi
haluun engert n erhelj suuhsan
gantshan chamdaa hairtai geed
hatsar deer mn unsdeg ch boloosoi
hongor chiniihee zurhiig argamjaad
nasan turshdaa hanilan jargahsan

tuund mn heleerei

gun tsenher nuuriin shuwuudad
huslee bi teegeed odno
gantshan tuunii mn nutagt ochihdoo
hairtai gedgiig mn heleerei
setgel mn gantshan chamdaa
zuirgui iheer dassan gj
zurh mn gantshan chamaig
zondoo ih uguyldeg gj
hairtai tund mn heleerei

hos hun

holiin holoos hos hoyr hun
hoshuu holbon aisuy
zurhnii mn gund nuudelleh
ter l hos hun
jil jiliin zun
setgeliin mn nuurand buuhdaa
zurhnii mn gund bdag
gantshan tuuntei mn uulzaad
zuirlehguy iheer uiguildegiig mn
duulgaad butsna,,,

http://www.youtube.com/watch?v=sd5hGnJeKXQ

odroos odort sanaa aldah mn ihsej
unendee bi tuuniig sanaad bna
namaig er tooj harahguy bolohoor
tenhee meden charlamaar bna
miniih, ter mn gantshan miniih bgaasai
namg ingej ih shanalj bgaag mn
meddeg ch boloosoi
hunii bodliig unshdagsan bol...

***

setgel　mn gantshan chamdaa
hil hyzgaarguy temuulsen ymsan
zurh mn gantshan chamruu
tenhee meden tsohilson ymsan
aldchihlaa
tsoriin gants bsan chamaigaa bi
yvuulchihlaa
derged mn uldsen hairiin ter ochiig
oroitooguy bgaa daa
chamdaa bi ochihson
hotsrooguy bgaasai bi
gantshan chamaaraa hairluulahsan...

"..."

bi chamg ooriin medelguy
horom bur huleedeg
buleen amisgaagaar huzuund mn
shurgej
buh l bieree namg dulaatsuulah
ter l hormiig bi chams huleedeg
chi hezee ch minii bodloos gardagguy
horom bur derged chn bhiig
bi husne
sanaj bna
odoo bi chamg denduu iheer
sanaj bn
gehdee bi chamdaa unenee helj
chadahguy
chi namg oilgohguy

***

харах нүдний чинь харцанд
би дурлачихаж
ярих дууны чинь өнгөнд
би дасчихаж
хором бүр чамайг
би боддог
хоёр нүд минь ганцхан чамайг
энэ л орчилонгоос хайдаг

http://www.youtube.com/watch?v=SS_uWLNMlDE&feature=related

zurhiig mn gijigdsen negen hair nadad bii
zuudend mni irehdee unseed oddog amrag mn bilee chi
odor n uulzaad shono ni zuudeldeg
hagatsaj chaddagguy hair nadad bii...
derged chn suuhad zurh mn
tsagiin zuunees ch hurdan tsohildog
orooniigoo haalgiig odorjin bi shirtej suudag
uudeer orood irehiig chn
haruuldan haruuldan bi suudag
minii husliig medsen ym shig

chi mn hajuud mn irehed
hairtai gdg gantshan ugiig
setgeliinhee gund
chamdaa bi shiwnedeg

***

bi
hagatsliin shuleg dahij bichihguy ee
harin chamdaa unench heweerei bna
hoyr alag nudend chin itgeed
horwoog zowhon chinii l nudeer harna
bi
hunii hund dahij durlahguy ee
burhnaas zayasan gantshan chamdaa
uurdiin uurd unench amidarna
urgelj chamaigaa jargaaj hairlana

bi
setgelee huurch gantsaar suuhguy ee
gantshan chiniihee garaas atgaad
ertontsiin hyzgaart ochson ch
hairtai geh gantshan ugiig
zurhniihee gunees chamdaa helne

tuundee...

hajuud ni bgaa hernee sanaad bh ym
helehiin argaguy uguyleh ym
ene hair uu
eshul gansral uu
tuuniigee bi
harj l bwal sanaa mn amarna
harahguy udahaar uguyleed suuchihna
derged mn bgaach chi mni
denduu iheer chamaig l sanaj bna bi...

setgel mini...

setgel nm
bi odoo chamg barij chadahguy ni
chi minii medlees garaad
holiin hol odchihson
nadruu ergej harahguy hen negniig sanaj
namg tanihguy hen negniig uguyleed l....
chamaig haana heniig manaj suugaag
bi medehguy
sanaa aldah mn
odroos odort ihsej
sanaashirj suuh mn
daramt ym shig nadad sanagdaj
zugeer l bodloosoo
or tas martya gesen ch
eroosoo bi chadahguy ni...
setgel mn chi
ergeed nad deer ireh bolooguy ym uu

би уг нь ахиж дурлахгүй гэж бодсон юм

намайг чи битгий аргадаарай

эргэж надруу бүү хараарай

яг л энэ чигээрэй...

би чадахгүй нь ээ

чинийхээ халуун тэврэлтийг би хүсэж байна

хажууд минь суух халуун илчийг чинь үгүйлж байна

худлаа байсан гэж

буруугаар бүү ойлгоорой гээд

чамдаа би учирлан хэлмээр байна

миний сэтгэл яагаад 

ингэж ихээр хөндүүрлээд байгаа юм бол...

чамаас явсан өдрийн маргааш
зэвэргэн салхитай хүйтэн байсан
энгэр цээж нэвт салхилахад
бие сэтгэл минь даарч байсан
өмнө нь би хэзээ ч
тэгэж ихээр даарч байгаагүй
гэхдээ би чамруу 
эргэж харахыг хүсээгүй
бээрсэн гараа бариад
чигээрээ
хаашаа ч юм явсан
би эргэж хараагүй

geriin chin hoimort
gergiin chn zayag tushij torloo hani mn
gezgee sul tawilguy
enehen zambuuling buuweilj suunaa amrag mn
setgeliin chn chanadad huslee shiwneed
hunii orchilong tuulj yvna bi
hosoor amidrah ene l orchilond
tulah bagana mini gej
chamaigaa l hairlaj amidrana bi

hagatsy gsn ch setgel horogdood bh ym
hairt mni
hayahan chamaigaa harahaar
zondoo ih sanachihsan bh ym
hajuud ni suuhaar
uner ni dotno sanagdaad
hairtai chamaigaa tewreed awmaar boloh ym
hol bgaa bolohoor
helehiin argaguy ih sanah ym
chamigaa
hurdan ireesei gj bodoh burd
tsag er ywahguy ym
udahguy chamtgaa uulzna daa gehees
helhiin argaguy dogdloh ym bi
enehen orchilond chamt l uchirsandaa
denduu iheer aztai hun ym bi...

- тэнгэрлэг оршихуй

салхины аясанд наадан тоглох
сайхан чиний минь шаргал үс
сэм сэмхэн бодлыг минь хөндөх
сэтгэлт чиний минь алаг нүд

бусдаас илүү харамлаж ирсэн
бурхан мэт дээдлэн хайрласан
бүгдийн дэргэд бахдаж явсан
бодлын минь эзэн тэнгэр чи

чиний бодол бусдаас нэг л онцгой
чмний харц бусдаас нэг л өөр
чи надад л ирсэн бурхны хүү
чи миний тэнгэрлэг оршихуй

хорвоогийн хүмүүс адилгүй ч
ховорхон сэтгэлээрээ тэр бусдаас онцгой
хүний орчилонг олж төрөхдөө тэр
ханхүү бус хайрт минь байсан

нарт орчилонд ганц л тохиох
насан туршын минь миний л амраг
хоёргүй сэтгэлээр хослон амьдрах
хайрын минь эзэн тэнгэр чи

hojimdjee...

chamaigaa bi zuudlew uu
chimeeguy uudeer orood ireh ym
chinii mni ineemseglel busdaas sodon
chamdaa bi hairtai bsan

martah gj hichneen hicheesen ch
magad chi derged mni baih ym
margaash bolhod yvchihna daa gehees
minii zurh emeegeed baih ym

chamtai hamt horwoog tuulna gj
negentee oortoo amlasanaa durshad
hezee ch bieleshguy ter l moroodliig
odon derend shingeej orhijee bi

hen negnii derged chi l nudend uzegdej
heleeguy irsen tawiland chi l gantshan dutagdaj
honog odor ongorhod chamaig l gantshan martya gesen ch
or zurh mni nadaas chamaig l gantshan neheh ym

...

hairtai gedgee helj chadaaguy ee
chadah ch guy
chinii hairtai huniig bi hairlana
ene minii chamd hairtain
ilrel ch bj bno
sanadag gedgee helj chadaaguy ee
heleh ch guy
ene minii chamd sainii
ilrel ch bj magad
chinii bosgoson amidrliig bi
ooriin garaar suitgehguy ee
en minii chamd zoriulah
tsoriin gants unen hair mni

"..."

нар
тэнгэрийн хаяанаас манддагийг
харах гэж
навчис
өөрийн гэсэн судалтайг
үзэх гэж
ус
өдөр бүр өөр өөрөөр долгиолон урсахыг
харах гэж
салхи
үнэн үгээ чихэнд минь шивнэхийг
сонсох гэж
би энэ орчилонд мэндэлсэн...
...юм бүхэн учиртай

бод...бод...бод

    Би энэ жил 23 настай. Хүн бүрийн ааш авир адилгүй. Миний хувьд түргэн зантай, тэгээд өрөвч, заримдаа хэрцгий ч юм шиг. Та нар хүний амьдралыг юу гэж боддог вэ? Бурханы бэлэг үү, аль эсвэл чиний хувь тавилан уу? Нэг л удаа туулаад өнгөрөх амьдралыг үр бүтээлтэй өнгөрөөх хэрэгтэй гэж би боддог. Хүн бүр өөр өөрийн философитой. Энэ бол миний философи. Энэ үгийг би үзэл бодол гэж ойлгодог. Хэрхэн амьдрах вэ? Хүн шиг амьдрана гэж юуг хэлдэг вэ? Хүн бүр зөв замаар амьдрахсан гэж ярьдаг ч зарим нь чаддаггүй. Яагаад? Миний бие дотор намайг удирддаг бас нэгэн би байдаг учираас л бие сэтгэл хоёрдно гэсэн үг гараа биз. Сэтгэл нь биеэ удирдах уу? Бие нь сэтгэлээ удирдах уу? Ухаантай байхын үндэс бие сэтгэл харилцан биесээ удирдах. Хүнд зөн гэж байдаг. Энэ заримдаа үнэн, бас худал байдаг. Амьдралд хэрхэн хөлөө олох вэ? Бод, дахин бод, хийж үз, турш. Энд чи алдна бас ононо.

Чи өнөөдөр амьдраад л байна. Хорвоогийн цорын ганц үнэн бол цаг хугацаа чамайг хүлээхгүй. Чи өөртэйгөө уралдаж амьдрах хэрэгтэй. Бүгдийг цаг алдалгүй хий!!! Эцэст нь чи хожино. Би ялагдахыг хүсэхгүй байна. Тэр тусмаа амьдралд. Үеийнхнээсээ нэг алхмын өмнө яв. Одоо чи хожиолд нэг алхмаар ойртлоо. Харин хожчихлоо гэж бүү эндүүрээрэй. Энэ бол ердөө л эхлэл.

Зарим хүмүүс дэлхий сөнөх гэж байна, юу ч хийгээд хэрэггүй гэж ярьхад, зарим нь хийж байгаад хамт сөнөнө гэж байна. Чи юу ч хийхгүй, юу ч сэтгэхгүй байх яг тэр агшинд чи гэдэг хүн, чиний бие махбодийн үйл ажиллагаа төгсгөл болно. Хатуу сонсогдож байна уу? Гэвч энэ үнэн.  Хүн ердөө л хоол идэж амьдардаг гэж бодож байна уу? Хүн бодож сэтгэсэний дүнд өнөөдөр яг энд, ингээд амьдарч чаддаг юм. 

Юуны ч тухай хамаагүй бод, мөрөөд. Жар хол давсан эмгэн арван жиийн төлөвлөгөө гаргаад амьдарч байхад, яагаад чи болохгүй гэж? 

Хүн өмнөө тавьсан зорилгоиой байвал сая утга төгөлдөр амьдарч чадна. Ямар нэг зүйлд тэмүүл, түүнийгээ хүсч мөрөөд, өөрийн болгохын тулд тэмц, эцэст нь гартаа оруулж ав. Энэ бол амьдралын симфони. Хамгийн уянгалаг хөгжим энд л эгшиглэдэг. Эцэст нь ухаантай бай. Юуны төлөө тэмүүлж байгаагаа сайн бод...бод. Хэзээ ч бүү март.

энэ хайр байсан юм

санахгүй бна гэж үү
үргэлж чамдаа хайртай бсныг минь
мэдээгүй бсан гэж үү
зүрх минь ганцхан чиний л төлөө цохилж бсныг
хараагүй юм гэж үү
хайр минь чамайг л гэж буцалж бсныг
энэ хайр бсан юм хонгор минь
энэ миний чамайг л гэх сэтгэл минь бсан  юм
чи энэ бүхнийг мартсан ч
би мартаагүй ээ хайрт минь
чи энэ бүхнийг санахгүй бгаа ч
би хамгийн тод санаж бна хонгор минь
энэ хайр бсан юм амраг минь
би орхиогүй ээ
чамайг гэсэн халуун сэтгэлээ
бидний дунд бсан нандин хайраа
зүрх минь хэдий шаналж байгаа ч
тэвчээд гарна аа би
чамайгаа иргэж ирнэ гэж
итгэж байгаа болохоор
сэтгэл минь хэдий сэмэрч байгаа ч
тэсээд өнгөрнө өө би
чамайгаа маиайг мартаагүй гэдэгт
итгэж байгаа болохоор...
энэ хайр байсан юм хонгор минь

бүсгүй минь

хаяа ч гэсэн уйлж бай
бүсгүй минь
сэтгэлийн мухар дахь уйтгар гунигаа
хэн нэгэнд хэлж бай
сэтгэлээ онгойтол
уудалж бай
шимшрэн уйлах нулимсаа ч
унагаж бай
эмзэг байдаг юм хүний зүрх сэтгэл
хэтэрхий шаналалыг тэсэхгүй ээ
чиний зүрх
бусдаас бүү нуугд бүсгүй минь
ил гарж, хорвоо ертөнцөд
өөрийгөө таниул хонгор минь
алагхан зүрхээ цэцэгсээр гоёод
алтан дэлхийг хайрлаж амьдар
өөр нэгний сэтгэлдээ оруулаад
өнө мөнхөд хайрлаж жарга бүсгүй минь
хайрла, дурла, бас дахин хайрла
энэ л чиний хүчил төрөгч
баярлан хөөрч, булиглан догдол
энэ л чиний сэтгэлийн эм
хонгор минь

БОРОО

тэнгэрт үүлс хураад
тэртээ холоос бороо айсуй
би айж байна
дахиад л уйтгарт автах вий гэж
сэтгэлийг минь эмзэглүүлэх
өнөөх бодлууд
ахин надад төрөх вий гэж
би айж байна
би бороотой өдөрт 
хамгаас дургүй
харин нарны илчинд
гилбүүлэх сайхан
аз жаргалтай дурсамж
гэрэл гэгээтэй тэр
мөрөөдөл
миний  бодлыг
ховсдох шиг санагддаг
би бороотой биш
нартай өдөрт
хамгаас дуртай

миний хайр

гил хар үс
өтгөн хөмсөг
онигор нүд
ягаан уруул
энэ миний хайрт
насан туршид минь
зүрхийг минь догдлуулж буй
миний цорын ганц хайрт
түүнд минь
бусдаас ялгарах
гойд зүйл үгүй ч
ганц л зүрхийг
бүтэн хэмээр цохилуулдаг
ганцхан намайг
насан туршид минь жаргаах
миний цорын ганц хайр

ухаарал

ээж минь та миний бурхан
ижий минь та миний шүтээн
хүн бүхнийг наран ээдэг бол
та минь миний ганц наран

та минь намайг хайрлаж
танхил биеийг минь энхрийлж өсгөсөн
тэр их ачийг тань жаахан ч болов хариулбал
үр миний жаргал тэр бус уу

оддоос олон удаа дэргэд минь байж
орчилонд намайг хайрлаж өсгөсөн таны
зэмлэл тань надад сургамж  байдаг
зөөлөн харц тагнь надад өршөөл байдаг

үрээ гэн эхийн тэр сэтгэлийг
үйлийн үрээр умартаж яахан болно
хүүгээ гэх эхийн тэр сэтгэлийг
хүний хүнээр сольж яахан болном

***

би дэвтэртээ
хагацал гэж гарчиг тавиад
хэн нэгний тухай бичихийг хүссэн
гэхдээ чадаагүй
тэр миний дэргэд байхгүй ч
сэтгэлд минь дандаа хамт байдаг
магадгүй энэ гарчиг дор
ямар нэг зүйл бичвэл
би түүнээсээ үүрд
хагацах юм шиг
аймшигт бодол надад төрсөн
тэгээд л би бичээгүй

дөрвөн улирал

би бол хаврын салхи
хүчтэй бас тэгээд хуйсгануур
учир нь үл олдох тэр араншин
омог бардам зүрх сэтгэл

би бол зуны цэцэг
дэлбээгээ дөнгөж нээж байгаа
энэ ертөнцөд цоо шинээр мэндэлсэн
анхилам үнэрт, ялдам гоо зуны цэцэг

би бол намрын навчис
салхины аясаар хийсэн
хаана ч хамаагүй хүрч чадах
өөрийн гэсэн үнэч сэтгэлгүй

би бол өвлийн цас
чимээгүй, аажуухан будрах
хэн бүхэнд аз жаргалыг түгээгч
тэр л эрх чөлөө, мөрөөдөлдөө хүрч чадах

би бол хаврын салхи

цонхны цаанаас би чамайг
удаан ширтсэн
гэнэт чамайг эргэж хархад
би чамаас нуугдсан
яагаад тийм үйлдэл хийснээ
би мэдэхгүй
магадгүй би чамаас айсан
цонхны цаанаас
сэтгэлийг минь
нэвт харахвий гэж
тэгээд би чамаас нуугдсан

эрэгцүүлэл

Би хотын унаган хүүхэд. Ах төрсөн цагаасаа эхлэн 22 жилийн турш энд амьдарч байна. Гэхдээ хөдөө явахыг маш их хүсдэг. Манай орны хөдөө тал зун цагт хичнээн үзэсгэлэнтэй. Би эх орныхоо уул ус, газар шороогоор бахархдаг. Үнэхээр сүрдэм өндөр уул нурууд, урсгал ширүүн гол мөрөн, ногоорон цэлийх хээр тал. Энд л уушги дүүрэн амьсгаа авч, сэтгэл тэнэгэр алхаж болдог юм. Хөдөө нутгаар явалгүй олон ч жил болж. Одоо нэг сайхан хөдөө очиж, майхан бариад, алтан шаргал нарны дор, өөрийн дураар хөлөө жийгээд, голын эрэг дээр хэвтэх юмсан. Хичнээн сайхан, магадгүй жинхэнэ аз жаргал, эрх чөлөө тэнд л байдаг байх. Хотод гэртээ хичнээн их өөрийн дураар байдаг ч машины утаа, дуу чимээ, хүмүүсийн хашгираан. энэ бүхэн миний толгойг дүүргэж, өөрийн эрхгүй бухимдлыг минь төрүүлдэг. Хүйтэн, чийгтэй дөрвөн хананы дунд, бүх л өдрийн турш суух дэндүү гунигтай. Цонхоор хархад өнөө л хөмсгөө зангидаж, биеэ эвхсэн хүмүүс, хаашаа ч юм яарна. Өнөөдөр энэ бүгдийг бид стресс гэж нэрлэдэг. энэ бүхнээс ангижирхын тулд би тэмдэглэлийн дэвтэртээ дөрвөн мөрт тэрлэж эхэлдэг. Нэрт яруу найрагч Д.Нацагдоржийн Эх орон шүлгийг уншхад үнэхээр тэр л сайхан хээр нутагт очсон мэт санагдаж, өөрийн эрхгүй сэтгэл минь догдолдог. өөрийнхөө бодол, мөрөөдөл дотроо аялан явхад цаг хугацаа дэндүү удаан мэт надад санагддаг. Мөрөөдөж чадаж байгаа хүний оюун ухаан хамгийн эрүүл байдаг. Заримдаа би шүлгээ бичиж, үзэг цаас нийлүүлэхгүй бол нэг л юм дутагдаад, амьсгал минь давчдаад байгаа юм шиг санагддаг. Одоо би ганц л юмыг хүсэж байна. Энэ бол монгол орныхоо өнцөг булан бүрд очиж үзэх. Надад Улаанбаатрын утаа бус эрүүл агаар хэрэгтэй.

чамайг санаж бэтгэрсэн зүрхээ
энд би орхиод явна
ахин эргэж ирэхгүйгээр
бүгдийг би орхиод одно
энэ л миний амьдрал
чамд би үнэнээ хэлье
гомдсондоо би чамаас яваагүй
туньсандаа би чамайг орхиогүй
хорьж боломгүй хайраар
чамайг би хайрласан ч
буцааж боломгүй сэтгэлийг
чамд би өгсөн ч
үүнээс цааш чадахгйү ээ хайрт минь
уучлаарай чи минь намайгаа

догдолсон сэтгэлээ дараад
чамдаа би очино
дэргэд чинь сууж байгаад
хайраа би илчлэнэ
өдөр хоног өнгөрөх тусам
чамдаа би улам ихээр дурлана
энэ миний хайр гэж
чамайг хэзээ ч мартахгүй
энэ л миний чин сэтгэл
чи минь миний үүрдийн ганц хайр

***

харах нүдний чинь харцанд
би дурлачихаж
ярих дууны чинь өнгөнд
би дасчихаж
хором бүр чамайг би боддог
хоёр нүд минь ганцхан чамайг
энэ л орчилонгоос хайдаг

хүсэл

зөөлөн бороо орсоор 
энэ ямар гунигтай өдөр вэ
сэтгэл минь сэмрэх юм
хайр чи юунд надаар тоглоно вэ

би хэн нэгнийг хайрлах гэж
би хэн нэгэнд хайрлуулах гэж
ямар нэгэн золиос гаргамааргүй байна
би бусдын адил жаргаж үзмээр байна...

4 мөрт

зөрөөд одсон чамдаа
зөнгөөрөө би чинь дурласан ч
хожим нь чамайг санах юм гэж
хэзээ ч би чинь бодож байгаагүй ээ

зөрүүд зан гаргаж
зөрж чамаасаа хагацаагүй ээ
сэтгэл гэглзсэн тэр үдэш
салхинд туугдаад явчихсан юм
хайр минь
эргээд ирнэ биз дээ
энэхэн хорвоод хайраар амьдардаг хойно
шаналан суух хэрэггүй ээ хайрт минь
сэтгэлд минь ганцхан чи минь л байдаг шүү

***

хайрлуулхыг хүснэ би
зүрх догдолж
өдөр бүр дэргэд нь байж
үргэлж би түүнийгээ
хайрлахыг хүснэ

өглөө тосож ирээд үнсэхийг нь
үдэш хүргэж өгөөд тэврэхийг нь
би түүнийгээ хүлээнэ
догдлон цохилох халуун зүрхийг нь
би хүлээнэ

би хүлээнэ

би чамаас
үнэнч хайрыг чинь хүлээнэ
хэзээ ч намайг хуурахгүй
тэр л сэтгэлийг

би хүлээнэ

хэдий холдоод явчихсан ч
чинйи хайрыг би хүлээнэ
хэзээ ч би бууж өгөхгүй ээ
ганцхан чамдаа хайртай болохоор...

догдолж байна...

зулзаган цагаан хус
дөнгөж нахиагаа дэлгэхэд
зүрхний гүндэх ганцхан үгээ
хонгорхон чамдаа би чинь шивнэе

хайртай, би чамд хайртай

хаврын салхи урьхнаар илбэхэд
хонгор сэтгэл минь чамдаа тэмүүлнэ
алсын алсад чи минь одсон ч
амраг чамдаа сэтгэл минь яарна

зүрх минь догдолж байна

Яах билээ...

хоёр зүрхний тольтоор
хослон цохилдог энэ орчилонд
сэтгэлээ нууж чамаасаа хагацахдаа
сэм сэмхэн уйлаад ч би яах билээ

үдшийн наран жаргах тэр цагт
үнэн хайраа хэлэхдээ
чинийхээ энгэрт эрхэлж
чимээгүйхэн мэгшээд ч би яах билээ

чамайг гэх сэтгэл минь
одоо нэгэнт хөрчихсөн ч
хожимдсон хайр байсан гэж
сэтгэлийг чинь уяад ч би яах билээ

салаа замын эхэнд ирэхдээ
эргэж бтгий хараарай хайрт минь
бие минь эргээд чамдаа очихгүй ээ
сэтгэл минь хэдийн хөрчихсөн хайрт минь

***Чадаагүй***

жаргалын балыг чамаас амсаагүй ч
жаврын хүйтнийг чиний сэтгэлээс л мэдэрсэн
уйлж гуниглах эрхгүй энэ л хорвоогийн
эцсийн зогсоол надад хэрэггүй

шанлал гэж юу байдгийг
чамаас л би мэдэрсэн ч
шүүдрийн дусал мэт тэр ариун нулимсыг
чиний нүднээс унагахыг би хүсээгүй

халуун хайрандаа шатаж ядсан зүрх  минь
хаа нэгтээ зам дээр хөсөр унахад
чиний сонголтыг өөрийн болгож чадаагүй ч
төрхийг чинь би дэргэдээ авч үлдсэн

Чадсангүй ээ...

хүлээсээр байгаад цөхөрлөө би
хүний хүн болсон чамайг
харуулдсаар байгаад тэссэнгүй ээ, би
харьд одсон чиний сэтгэлийг

мартаж чадсангүй ээ миний зүрх
магадгүй ганцхан чиний л төрхийг
хаа явсан газраа чамайг л хайсаар
хэний ч хайрыг олсонгүй ээ, би

эр хүн

эр хүн чи
эелдэг даруу байгаач
адгаж битгий загнаач
аргадан гуйхыг минь сонсооч

эмэгтэй хүний бардам зангаар
эргэж нэг хараагүй ч
эр хүний уужуу сэтгэлээр
энэхэн заяаг минь ойлгооч

эр хүн чи
бүгдийг ухаарах уужуу нэгэн бус уу
эр хүн чи
энэ л насны минь цорын ганц чимэг бус уу

-

зүрхэнд минь чи зочлоод буц
зүгээргүй бас хайрлаад од
сэтгэлд минь чи морилоод буц
сэм сэмхэн хайрлаад од

миний дотор хэн байдгийг
магад чухам юу боддогийг
чиний төлөөх тэр л бодлыг
жаахан ч болов мэдрээч!

чамайг би барьж дийлэхгүй нь

зүүдэндээ би хайрттайгаа уулздаг ч
зүүдлээд сэрхэд тэр минь алга
сэтгэлээ нээж хайраа илчлэхийг хүссэн ч
сэм сэмхэн алхалсаар тэр минь явчихдаг

өдрийн турш түүнийг л би боддог
өнгөлзөх түмний хажуугаар түүнийг л би хайдаг
бодлын манандаа чамтайгаа л уулзсаар
бороо орсныг би чинь мэдсэнгүй ээ

чиний минь төрх зүрхэнд минь алга
арга ч үгүй биз дээ олон ч жилийг орхиж
сэтгэлээ ганцхан чамдаа л өгчихөөд
хажууд ирсэн нэгнийг харж тогтхоон больжээ би

олон жил шаналсан зүрхээ
одоо л нэг амраая гэтэл
хаанаас ч юм чи
хажууд минь гараад ирэх юм

чамайг би барьж дийлэхгүй нь...

хаяггүй захидал

Одоогоос 5 жилийн өмнө нэгэн захидал бичээд, цэвэрхэн гэгч нь наагаад цүнхнийхээ ёроолд хийсэн юм. Боломж нь таарвал түүндээ сэмхэн өгнө гэж. Хичээл завсарлааж, ангиас гархад шатны дэргэд тэр минь зогсож байв. Намайг захиа өгвөл тэр минь юу гэж бодох бол, найз нартайгаа уншихгүй байгаа гэж бодсоор байтал орох хонх дуугарч  захиагаа буцааж цүнхлээд ангидаа оров.
Одоо л өгнө дөө гэж бодоод сургуулийн үүдэнд очтол тэр минь намайг хүүлээсэн юм шиг цонхоор хараад байж байв. Гэвч найзууд нь хамт байсан тул жаахан ичээд бас л өгч чадсангүй. Ерөөсөө болъё гэж бодоод нөгөө захиагаа буцааж цүнхлээд гэртээ харив.
Тэр үед би захиагаа өгч чадаагүй ээ. Одоо тэр захидлыг нэхэн уншихад бага насны минь дурсамж нэхэн сэргэх шиг болдог юм. Хэрэв тэр үед би захиагаа өгсөн бол магадгүй өнөөдөр ингэж ганцаараа суухгүй, энэ олон жил шаналж амьдрахгүй л байсан байх.
Хүний тавилан гэдэг сонин юм шүү. Яагаад ч юм түүний тухай бодхоор түүнтэй би заавал уулздаг. Өнөөдөр би ангидаа сууж байтал тэр гэнэт ороод ирсэн. Бүр надтай уулзах гэж, намайг зорьж энэ олон жилийн дараа над дээр ирсэн байв. Тэр намайг сайн мэддэгүй тул би тэрэнтэй зүгээр энгийн найзуудын ёсоор мэндлээд, өнгөрсөн хугацаанд юу хийж байсан, хаана байсныг нь л асуулаа.  Өмнө ньсбид ямар ч холбоогүй байсны зэрэгцээ таарсан ч юу ч ярьж чаддаггүй байсан юм. Би түүний хувьд зүгээр л нэг зүс мэддэг нэгэн. Харин надад бол өөр. Учир нь би түүнд сайнаар зогсохгүй хайртай байсан. Тэр миний бүтээгүй анхны минь хайр.
Одоо  ч гэсэн би боддог юм. Түүнийхээ дэргэд байхсан гэж, ядаж хажуунаас нь харж явахсан гэж. Тэр минь даан ч царайлаг. Хавийн охид түүнийг минь л шохоорхож, зарим нь бүр сэтгэлээ ч илчилдэг. Даан ч би түүнд хэзээ ч үнэн үгээ хэлж чадахгүй нь харамсалтай. Хорвоо яагаад намайг түүнтэй минь заавал ийм учирлаар холбосон юм бол...

тэнгэрлэг оршихуй

салхины аясанд наадан тоглох
сайхан чиний минь шаргал үс
сэм сэмхэн бодлыг минь хөндөх
сэтгэлт чиний минь алаг нүд

бусдаас илүү харамлаж ирсэн
бурхан мэт хайрлан дээдэлсэн
бүгдийн дэргэд бахдаж явсан
бодлын минь эзэн тэнгэр чи

чиний бодол бусдаас нэг л өөр
чиний харц бусдаас нэг л онцгой
чи надад ирсэн бурхны хүү
чи миний тэнгэрлэг оршихуй

хорвоогийн хүмүүс адилгүй ч
ховорхон сэтгэлээрээ тэр бусдаас онцгой
хүний орчилонг олж төрөхдөө тэр
ханхүү бус хайрт минь байсан

нарт орчилонд ганц л тохиох
насан туршын минь миний л амраг
хоёргүй сэтгэлээр хослон амьдрах
хайрын минь эзэн тэнгэр чи

чамайгаа би зүүдлэв үү
чимээгүй үүдээр ороод ирэн юм
чиний минь инээмсэглэл бусдаас содон
чамдаа би хайртай байсан

мартах гэж хичнээн хичээсэн ч
магад чи дэргэд минь байх юм
маргааш болход явчихна даа гэхээс
миний зүрх эмээгээд байх юм

чамтай хамт хорвоог туулна гэж
нэгэнтээ өөртөө амласнаа дурсхад
хэзээ ч биелэшгүй тэр л мөрөөдлийг
өдөн дэрэнд шингээж орхижээ би

хэн нэгний дэргэд чи л нүдэнд үзэгдэж
хэлээгүй ирсэн тавиланд чи л ганцхан дутагдаж
хоног өдөр өнгөрхөд чамайг л ганцхан мартъя гэсэн ч
өр зүрх минь надаас чамайг л ганцхан нэхэх юм

би хайртай...

усны шувуудаар гоёдог хаврын улирал
улбар навчсаар гоёдог намар цаг
зүрхийг минь эмзэглүүлж оддог чиний хайр
өөр хэн нэгэнгүйгээр татгалздаг миний сэтгэл
зүгээр л алхалж явсан тэр зам
зүүдэнд минь ирээд буцдаг чиний төрх
хорвоогийн хязгаас санагалздагминий зүрх гээд
хоёул хамт амьдардаг  энэ дэлхий  би хайртай

чи миний зүрхний өвчин

харанхуйгаас би айнам
хөл газар хүрэх нь үл мэдэгдэх
хуй салхи ирээ нь үл харагдах
тэр л догшин, нам гүм

би  чамд дурлаа юм болов уу
мартаж үл чадна
цээжинд хөндүүрлэх энэ их зүйл
хэзээ надаас холдохыг би үл мэднэ
 
чиний зургийг хархад улам ихээр хөндүүрлэх
энэ миний цээжний багтраа
ганцхан чамтай уулзах тэр л агшинд
намайг чөлөөлөх зүрхний өвчин

чи миний зүрхний өвчин

хүний хүнд сэтгэл алдарсан би
хүлцэнгүй байхаас өөр замгүй
хайргүй хүнээ хайрласан би
хатуужилтай байхаас өөр аргагүй

түүнийгээ хархад сэтгэл минь өвддөг гээд
тэрний дэгэд очиж би чадахгүй
чамайгаа би саналаа гээд
чангаар хэлэх эрх надад байхгүй

оруулахгүй...

сэтгэлийн минь хаалгаар хайр багтдаггүй
би түүнийг оруулдаггүй
өдөр болгон хайрыг чинь би хүлээж суудаг
үүд тогших чимээнээр чинь
хаалгаа би бөх гэгч нь түгжиж авдаг
надад зориг байдаггүй
чиний сэтгэлийг оруулах итгэл надад байдаггүй
өдөр болгон би хайрыг чинь хүлээж суудаг

chin hairiin belegdel gal ulaan sarnaig
chamd hairtai gj chinii gart atguulya
chimh chimheer haylah ene l tsagaan tsasnaar
chinii nomort dulaatsaj, chamtai hamt zugaalya

oddoos olon udaa chamd hairtai gj helye
ohid howguudiin deregduur chamaig bi sugadan alhya
orchilond gantshan moroodson chiniihee hairiig amsaad
ongon zurheeree bi chinii toloo tsohilyo

haranhuy shonoor bi henees ch ailguy alhana
hajuud chi mni bgaa bolhoor hamgaas taiwan alhana
hosoor yvah zaluusiin hend ch bi ataarhahguy
hajuud chi mni bgaa bolhoor bugdees bi jargaltai hun

зүүд

цонхон дээрх цэцэгс
бөгчим өрөөнд ёолох нь
зүрхний гүндэх үгээ
сэтгэлийн амрагтаа хэлэлгүй
энэлэн шаналан суух мэт

гадаа хүйтэрч цонхны цан нэмэгдхэд
нэгэн хэмээр цохилох зүрхний минь хэмнэл түрэгсэнэ
чиний дэргэд очилгүй цонхны араас л ширтхэдс
хоёр нүдний минь нулимс хацар даган урсана

бодол санаа минь гэрээс гаран хажууд чинь очиход
бие сэтгэл минь цонхны наана үлдэн хоцорно
зүрх сэтгэл минь чамайг даган одход
зүүд нойрны минь ханхүү чи замхран одно

эргэж ирэхгүй цаг бүрийг
эргэх хорвоогийн тавилан гэдэг ч
дэндүү хатуу амьдралын
дэргэд нь бид жаргаж суудаг

хүсэл мөрөөдөл гутрал гуниигаа
сэтгэлийн гүндээ нуучихаад
хүнээс илүү амьдрана хэмээн
зүрх сэтгэлээ хавтаслаж явдаг

чиний л өмнө нулимас унагаахгүй гэж
нүүрэндээ баг зүүсэн мэт инээж явдаг
чамгүйгээр бүхнийг дийлнэ гэж
бүгдийн өинө бардам явдаг би